Rodzaje łożysk – czym się różnią i do czego służą?

Wybór odpowiedniego łożyska to kluczowy krok w projektowaniu lub serwisowaniu układów mechanicznych. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów łożysk, z których każdy ma unikalną budowę, zastosowanie i właściwości. W tym artykule porównujemy najpopularniejsze typy łożysk i elementów tocznych, aby pomóc Ci zrozumieć, czym się różnią i gdzie znajdują zastosowanie.

1. Łożyska kulkowe

Najczęściej stosowany typ łożysk tocznych. Dobrze znoszą obciążenia promieniowe i umiarkowane osiowe.

• Zastosowanie: silniki elektryczne, wentylatory, pompy.

• Zalety: cicha praca, wysoka prędkość, szeroka dostępność.

2. Łożyska stożkowe

Składają się z bieżni stożkowych i wałeczków stożkowych. Doskonałe do przenoszenia obciążeń mieszanych (promieniowych i osiowych).

• Zastosowanie: piasty kół, maszyny budowlane.

• Zalety: duża nośność, sztywność osiowa.

3. Łożyska baryłkowe

Samonastawne łożyska o bardzo dużej nośności, idealne do ciężkich obciążeń i niewspółosiowości.

• Zastosowanie: turbiny, przenośniki, górnictwo.

• Zalety: tolerancja błędów montażowych, wytrzymałość.

4. Łożyska walcowe

Zbudowane z wałeczków cylindrycznych. Przenoszą duże obciążenia promieniowe.

• Zastosowanie: prasy, silniki dużej mocy.

• Zalety: wysoka nośność przy niewielkim przekroju.

5. Łożyska igiełkowe

Bardzo cienkie wałeczki o dużej długości w stosunku do średnicy.

• Zastosowanie: skrzynie biegów, maszyny mobilne.

• Zalety: kompaktowa budowa, wysoka nośność przy małej przestrzeni.

6. Łożyska skośne

Kulkowe łożyska przystosowane do przenoszenia obciążeń osiowych i promieniowych jednocześnie.

• Zastosowanie: wrzeciona, maszyny precyzyjne.

• Zalety: duża precyzja, możliwość pracy w parach.

7. Łożyska oporowe

Przenoszą wyłącznie obciążenia osiowe. Występują w wersjach kulkowych i wałeczkowych.

• Zastosowanie: przekładnie, osie obrotowe.

• Zalety: kompaktowe rozwiązanie do sił osiowych.

8. Łożyska samonastawne

Mają kulistą powierzchnię zewnętrzną i mogą kompensować niewspółosiowość.

• Zastosowanie: rolnictwo, taśmociągi.

• Zalety: łatwość montażu, tolerancja odchyłek.

9. Łożyska piasty kół

Zintegrowane moduły zawierające kilka typów łożysk i często czujniki ABS.

• Zastosowanie: motoryzacja – piasty kół.

• Zalety: kompaktowość, gotowość do montażu.

10. Łożyska przegubowe

Składają się z dwóch części – pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego z kulistą powierzchnią styku.

• Zastosowanie: zawieszenia, siłowniki hydrauliczne.

• Zalety: elastyczność kątowa, odporność na uderzenia.

11. Rolki toczne

Elementy prowadzące lub toczne o walcowej powierzchni zewnętrznej. Czasem mają wbudowane łożyska.

• Zastosowanie: prowadnice, napinacze, automatyka.

• Zalety: prosta konstrukcja, duża nośność.

12. Sprzęgła jednokierunkowe

Pozwalają na obrót tylko w jednym kierunku – działają jak mechaniczne zawory.

• Zastosowanie: mechanizmy zapadkowe, rozruszniki.

• Zalety: kontrola kierunku obrotu, bezpieczeństwo pracy.

13. Łożyska CBK

Specjalistyczne łożyska do wysoce wymagających zastosowań – np. kolejnictwo lub przemysł ciężki.

• Zastosowanie: przemysł, koleje.

• Zalety: bardzo duża wytrzymałość i trwałość.

14. Łożyska kombinowane

Łączą w sobie funkcje dwóch typów łożysk, np. promieniowego i oporowego.

• Zastosowanie: oszczędność miejsca w układach mechanicznych.

• Zalety: kompaktowość, wszechstronność.

15. Oprawy łożyskowe

Nie są łożyskami samymi w sobie, ale służą jako ich mocowanie i ochrona.

• Zastosowanie: obudowy łożysk w maszynach.

• Zalety: stabilność, łatwy montaż i konserwacja.

16. Tuleje i pierścienie ślizgowe

Nie posiadają elementów tocznych – zapewniają ślizgowy ruch między powierzchniami.

• Zastosowanie: aplikacje niskoprędkościowe, wysokotemperaturowe.

• Zalety: brak hałasu, niska cena, odporność na zanieczyszczenia.

17. Krzyżak

Element przegubu krzyżakowego – łączy dwa wały o różnych osiach.

• Zastosowanie: wały napędowe, układy kierownicze.

• Zalety: przenoszenie momentu obrotowego przy kącie odchylenia.

18. Simmeringi (uszczelnienia wałów obrotowych)

Chronią łożyska i układy przed wyciekiem oleju oraz przedostaniem się zanieczyszczeń.

• Zastosowanie: przekładnie, silniki, maszyny.

• Zalety: szczelność, ochrona, prosty montaż.

19. Oringi

Proste, gumowe pierścienie stosowane jako uszczelnienia statyczne lub dynamiczne.

• Zastosowanie: hydraulika, pneumatyka, AGD.

• Zalety: niski koszt, prostota, uniwersalność.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniego typu łożyska lub elementu tocznego zależy od warunków pracy, rodzaju obciążeń, dostępnej przestrzeni i oczekiwanej trwałości. Każdy z opisanych typów pełni inną funkcję i znajduje zastosowanie w określonych warunkach. Znając te różnice, łatwiej dobrać rozwiązanie idealnie dopasowane do konkretnej maszyny lub urządzenia.

Masz pytania lub potrzebujesz pomocy w doborze odpowiedniego łożyska? Skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy dobrać właściwy typ do Twojej aplikacji!